1
Inleiding
Geacht college, collega’s, inwoners van Twenterand en overige betrokkenen,
De VVD dankt het college, maar uiteraard vooral ook de ambtenaren, voor deze kadernota 2017. Onze gemeente staat onder toezicht van de provincie door de aanzegging van code oranje, we moeten in 2017 meer dan één miljoen euro bezuinigen en in 2018 nog eens 300.000,= euro extra. Daarnaast lopen we nog grote risico’s met betrekking tot de decentralisaties, is er grote onrust bij onze subsidiepartners, is de geloofwaardigheid van de politiek behoorlijk gedaald, voeren we rechtszaken met inwoners, worden onze reserves fors aangesproken en zijn we al vanaf 2001 bezig een beslissing te nemen over een overdekt zwembad. Hoe kun je dan als coalitie, met droge ogen nog spreken van “samen zorgen en samen werken” vragen wij ons werkelijk af. Dit bestuursakkoord is mislukt, deze coalitie heeft gefaald en de inwoners van Twenterand zijn helaas de dupe. Een trieste constatering en in het bedrijfsleven zou een raad van bestuur haar verantwoordelijkheid nemen en aftreden. In de politiek is dit echter niet gebruikelijk, maar zo’n gekke gedachte is dit nu ook weer niet. Met deze rapportcijfers kun je eigenlijk niet voor de dag komen en dit zou wat ons betreft consequenties moeten hebben. Hoe denkt het college hier eigenlijk zelf over?
Van deze kadernota worden we niet echt vrolijk. U presenteert een nietsluitende begroting waardoor er in 2017 in totaliteit meer dan een miljoen euro omgebogen dient te worden. Uw doorkijk op de meerjarenbegroting brengt ons zeker ook niet in een hoerastemming. In 2018 moeten we nog eens 300.000,= extra bezuinigen om een sluitende begroting te krijgen en we worden ook geconfronteerd met risico’s die nog niet meegenomen zijn. U geeft bijvoorbeeld aan dat u binnen het sociale domein de komende jaren een tekort verwacht van 1.5 miljoen euro en dat u voor een enorme opgave staat dit tekort weg te werken. Helaas geen enkele indicatie hoe u dit denkt te gaan doen. Zowel structureel maar ook eenmalig zijn de risico’s die we als gemeente lopen significant. Wij hebben helaas geen PDCA-cyclus kunnen doorlopen, omdat er geen jaarcijfers 2015 beschikbaar zijn. Als we onze financiële situatie niet beter beheersbaar maken komen we nooit van de code oranje af.
Ondanks dat dit college op de hoogte was of in ieder geval kon en moest zijn van onze financiële situatie is er vanaf het aantreden met potverteren begonnen en werd er geld uitgegeven dat we niet hadden. De VVD heeft hierover regelmatig aan de bel getrokken maar het heeft helaas geen effect gehad. De alarmbellen rinkelden maar dit college weigerde de tering naar de nering te zetten. Er werden besluiten genomen die financieel niet te verklaren waren zoals, volstrekt willekeurig, voor de professionalisering van SJDH en de aanleg van het fietspad aan de Kerkallee. De wal keert nu ons schip maar of dit, ondanks code oranje, al volledig is doorgedrongen tot de kapitein en zijn officieren?
2
Het college wil investeren in de lokale economie maar, of hier de tijd nu rijp voor is vragen we ons af. Als je geen geld hebt kun je dit namelijk ook niet uitgeven. Er wordt regelmatig teruggegrepen op het bestuursakkoord, het college gaat echter met de uitgangspunten in dit akkoord op z’n minst selectief om. De lastendrukverhoging in het algemeen en de extra OZB verhoging voor niet-woningen zijn hiervan de, in onze ogen, trieste voorbeelden.
Op het moment dat de VVD bezig is deze eerste termijn voor te bereiden is de meicirculaire uitgebracht en wordt er druk gerekend. Welke financiële verrassingen staan ons te wachten? Op dit moment weten we dat de begroting niet sluitend is en dat er nog een bedrag gezocht moet worden van 149.289,=euro. Een bizarre situatie dat we op dit moment over deze kadernota ons hoofd breken, terwijl ondertussen de situatie zowel in positieve maar ook negatieve zin totaal anders kan zijn. Nog vreemder is, dat waarschijnlijk het college bij haar beantwoording in eerste termijn inmiddels wel op de hoogte is van de financiële gevolgen van deze circulaire. Het gaat ons niet om de details maar wat is de impact in grote lijnen op de begroting 2017? Dat zou toch moeten kunnen?
Voor de VVD is het vrijwel ondoenlijk recht te doen aan het beoordelen van deze kadernota zonder de beschikking te hebben over de jaarrekening 2015. Als we niet terug kunnen vallen op de gerealiseerde cijfers over 2015, hoe kunnen we dan oordelen over toekomstige cijfers? Dat lijkt meer op het spelen van roulette dan op een serieuze voorbereiding op de begroting voor het jaar 2017. Mogelijk dat de accountant hier voor het grootste gedeelte schuldig aan is, maar we hebben dit als gemeente wel laten gebeuren. De bedragen waar we over praten zijn zo groot en de veranderingen gaan zo snel dat we zonder de resultaten over 2015 eigenlijk deze kadernota niet kunnen behandelen, als we tenminste serieus genomen willen worden. Een verkeerde aanname kan grote gevolgen hebben. Kan de wethouder ons uitleggen hoe het zo ver heeft kunnen komen en ligt het tot twee keer uitstellen van de deadline alleen aan de accountant? Als dit zo is, hebben we de accountant in gebreke gesteld en een claim ingediend of aangegeven een deel van de factuur niet te betalen? Toch zal de VVD een poging wagen over deze kadernota haar licht te doen schijnen, maar wel onder protest van het niet hebben van de cijfers over 2015.
Ook lazen we het volgende: ‘De gemeente zal nog integraler moeten werken' Dat is een open deur die niemand begrijpt en volstrekt onmeetbaar is. We lezen veel suggesties en aannames, maar deze worden helaas niet concreet gemaakt of gekoppeld aan tenminste een tijdspad. Kortom deze kadernota 2017 doet onvoldoende recht aan de grote problemen waar we als gemeente inmiddels middenin zitten. Een gemiste kans en een duidelijk gebrek aan bestuurlijke moed. U merkt op bladzijde 6 van deze kadernota op voorhand op, dat de heroriëntatie betekent dat bepaalde taken niet meer uitgevoerd kunnen worden. Tot onze verbazing verwacht u echter van de gesubsidieerde instellingen dat zij doelmatiger gaan werken om bezuinigingen op te vangen. Uiteraard verwacht de VVD dat ook van de gemeente zelf en van haar apparaat. Hoe staat het overigens met de bezuinigingsopdracht heroriëntatie ambtelijke organisatie teneinde tussen de 250.000,= en 500.000,= te bezuinigen en de afspraak jaarlijks bij de raad terug te komen over de stand van zaken m.b.t. de reserve heroriëntatie? De VVD wil meer inzicht en dus grip krijgen op de risico’s die door het college wel benoemd worden, maar waar geen bedragen aan worden gekoppeld. Door van de risico’s een best judgement (inschatting) te maken ontstaat er een meer afgewogen/gebalanceerd inzicht in onze financiële toekomst en daar gaat het in een begroting toch uiteindelijk om. Je kunt de risico’s echter ook in een apart overzicht verwerken en dat kan als een standaard onderwerp betrokken worden bij de beraadslagingen. De VVD vraagt hier opnieuw aandacht voor de implementatie van de Globale Risico Inzicht Presentatie (GRIP) in de vorm van een Pareto-analyse. De Pareto-analyse, ook wel bekend als de 80/20 regel, gaat er vanuit dat een groot deel van de gevolgen (80%) te herleiden zijn naar een klein aantal belangrijke oorzaken. (20%). Wij zullen hier bij de vaststelling van de begroting 2017 zeker op terug komen en mogelijk wederom met een motie over dit implementatievoorstel komen. Wij vinden dit als partij heel belangrijk en de aanhouder wint (vaak).
De VVD moet helaas constateren dat de communicatie van het college richting inwoners, organisaties en andere belanghebbenden veel te wensen over laat. Helaas een hardnekkig en structureel probleem. Soms zeggen beelden meer dan woorden vandaar de cartoon.
Per programmaonderdeel gaan we hieronder nader in op de voorstellen van het college.
3
1. Veilig leefklimaat
De VVD wil best aannemen dat burenruzies in Twenterand een probleem vormen, maar waar komt dit probleem plotseling vandaan? Wij kunnen ons niet herinneren er eerder iets over te hebben gelezen. 'Gezien het toenemend aantal burenruzies' Hoezo toenemend? Nadere cijfers ontbreken volledig, dus graag ook hier een nadere onderbouwing aan de hand van betrouwbare cijfers. Overigens vragen wij ons af of het een taak voor de gemeente is om een burenruzie op te lossen, daar hebben we toch de politie en de (rijdende) rechter voor?
Echt bizar is de financiering voor een onafhankelijke conflictbemiddeling. De dekking van 19.500 euro wil de gemeente bij Mijande Wonen neerleggen, maar omdat niet zeker is of Mijande wel vrijwillig wil mee betalen, wordt dat bedrag wel alvast gereserveerd. Lijkt ons niet zo’n sterke onderhandelingspositie bij het gesprek met Mijande over dit verzoek. Denkt het college echt dat Mijande de portemonnee gaat trekken als de gemeente het complete bedrag al heeft ingevuld? Kortom, geen onderbouwing van het probleem en een financieringsvoorstel dat wel heel erg naïef is.
Kapotte speeltoestellen worden weggegooid. Is het niet mogelijk om iets te repareren, door bijvoorbeeld BOVO hier bij te betrekken? We hebben de mond vol over duurzaamheid en besparingen, dan lijkt ons weggooien geen goed voorbeeld.
Waarom het onderhoudsniveau van de groenvoorziening met het huidige budget niet haalbaar is daarover willen we graag een nadere uitleg. Welke omstandigheden zijn dan gewijzigd waardoor dit nu het geval is? Ook hier graag, net zoals bij de burenruzies, een betere onderbouwing aan de hand van betrouwbare cijfers. Wat denkt het college te doen als inwoners niet willen participeren in het onderhoud van het openbaar groen? Laten we dan de boel verwilderen of kiezen we bijvoorbeeld ook hier voor mediation? Het college zet in op buurtbeheer voor de groenvoorziening, naar de mening van de VVD kan dit echter ook leiden tot een verdere stijging van het aantal burenruzies.
Nog zo’n open deur in deze kadernota is de kreet 'het optimaliseren van de inzamelstructuur' Kan het college aangeven wat zij zich hierbij concreet voorstelt, waarbij tevens ingegaan wordt op het feit dat dit optimaliseren in 2017 een forse lastendrukverhoging met zich mee brengt voor het vaste deel van de afvalstoffenheffing?
Met het huidige beleid met betrekking tot een asbestvrij Twenterand in 2022 gaan we deze doelstelling niet halen. De gemeente ziet helaas af van een voorbeeldrol in deze en daarover blijft de VVD zich verbazen. Onze recente vragen hierover vormden voor dit college geen aanleiding deze voorbeeldrol nu al op zich te nemen en daarmee dus te wachten tot blijkt dat de doelstelling niet wordt gehaald. Goed voorbeeld doet goed volgen, gaat kennelijk bij dit college niet op.
Waarom moet de invoering van de omgevingswet tot meer medewerkers leiden? De VVD is een groot voorstander van deze wet, die minder rompslomp en regelgeving tot gevolg zal hebben. Wij kunnen de koppeling dat dit echter tot meer medewerkers gaat leiden nog niet maken. Mogelijk dat het college ons dit kan uitleggen?
Het veilig leefklimaat is in deze nota volledig gericht op wijken en kernen (de bebouwde kom). Nergens komt helaas het buitengebied ter sprake. Daar wonen echter ook inwoners van Twenterand en die betalen ook gemeentelijke belastingen. Is daar een veilig leefklimaat dan van minder belang of is het in het buitengebied volgens het college al veilig genoeg? Graag een uitleg van het college.
2. Aantrekkelijke gemeente
Verreweg het belangrijkste item binnen dit programma zijn de aanpassingen binnen de subsidieverstrekking. Over het subsidiebeleid dat het college voorstaat gaan we op een ander moment nader in en ook over de indexering en vooral de meetmethode hiervan gaan we het zeker met elkaar nog over hebben. Over het onderwerp subsidies valt veel te zeggen en te schrijven maar het is hier nu niet de tijd en de plaats. Dat het communicatietraject hier volledig gefaald heeft rekenen wij dit college zwaar aan. Het gevolg is vooral onnodige maatschappelijke onrust. Er wordt ingezet op cultuureducatie bij kinderen. Wij zijn benieuwd naar de rol van de combinatiefunctionarissen zowel voor sport als cultuur hier in. Zij kunnen van grote waarde zijn in het goed begeleiden van dit proces. Worden deze functies voortgezet of hoe wordt hier dan invulling aan gegeven?
4
In Den Ham, Vroomshoop en in Westerhaar-Vriezenveensewijk zijn voor de komende tien jaar bouwgronden beschikbaar voor (sociale) woningbouw. In de grootste kern van Twenterand zitten, buiten een aantal inbreidingslocaties, op dit moment geen concrete plannen voor woningbouw in de pipeline. Wij hebben informatie dat reeds een flink aantal geboren en getogen Vriezenveners inmiddels, min of meer noodgedwongen, een huis hebben gekocht in omliggende gemeenten. Want in de direct naastliggende gemeenten zijn deze bouwkavels voor woningbouw wel voorhanden. Tubbergen is bijvoorbeeld nieuwe ontwikkelingen gestart in Geesteren. Vooral jongere woningzoekenden, voelen er namelijk niets voor zich te vestigen op een inbreidingslocatie, waarbij het leeftijdsverschil met de buren in de meeste gevallen toch best aanzienlijk is.
Deze jonge gezinnen moeten ook in Vriezenveen de kans krijgen een huis te kopen in een omgeving waar de buren in eenzelfde fase van hun leven zitten. Zowel de ouders als de kinderen groeien dan met elkaar op en dat verhoogt de sociale contacten. Ook kunnen de grote leeftijdsverschillen bij een vestiging op een inbreidingslocatie burenruzies in de hand werken en dat schijnt al zo’n groot probleem te zijn in Twenterand, lezen we in deze kadernota. Er ligt overigens nog een intentieovereenkomst met de VOF Weemelanden-Noord. Kan het college ons aangeven wat de status van deze overeenkomst op dit moment is? Vooral voor starters en jongeren is er te weinig aanbod en dat heeft kwalijke gevolgen, waaronder de vergrijzing. Er zijn diverse plannen om bestaande gebouwen om te bouwen tot een kleinschalig appartementencomplex met bijvoorbeeld 4 units, maar de regelgeving laat er vaak maar twee toe. Gevolg: Plannen van tafel want dan kan het niet uit en gaat de kans voorbij. Is het college bereid uit te zoeken waar in dit soort zaken nu precies de bottleneck zit en wat er mogelijk aan gedaan kan worden? De VVD heeft wel een aantal voorbeelden en wil die graag met het college delen.
Het MKB is de motor van Twenterand en ook de grote bedrijven zijn voor onze gemeente heel belangrijk. De VVD noemt hier specifiek ‘heel belangrijk voor onze gemeente’ en dat
houdt dus in dat de economie niet alleen maar belangrijk is voor de betrokken ondernemers. Het is een algemeen belang waar we ook allemaal van profiteren. Dat de gemeente de economie wil steunen is dus een gemeenschappelijk belang, waar naar onze mening ook niet alleen de ondernemers extra voor moeten betalen. Dus de extra OZB verhoging voor niet-woningen kan om deze reden niet op onze steun rekenen maar we komen hier in onze inbreng nog nader op terug. Voor alle duidelijkheid, de VVD is en blijft van mening dat onze (lokale) economie prioriteit no.1 moet hebben, maar dat wil niet zeggen dat we alle voorstellen waar het woordje economie in voor komt, automatisch en dus blindelings steunen. Wij zullen, zoals u van ons gewend bent, onze voorstellen hierover ook nader onderbouwen.
Dat in het toerisme kansen liggen met name in de omgeving van Den Ham onderschrijven we volledig. Maar ook hier dreigt het bij mooie woorden te blijven, want bijvoorbeeld om bij een marktonderzoek over een overdekt zwembad ook de locatie de Zandstuve te betrekken was helaas geen meerderheid te vinden en ook het college vond dit kennelijk onnodig. De voorstellen over het verminderen van de subsidie richting TTI passen niet bij de woorden die opgetekend zijn in deze nota over het belang van het toerisme in Twenterand.
De woorden over het belang van sport en de richting waarin het college zegt te denken kunnen we onderschrijven. Het verenigingsleven in onze gemeente is kwalitatief van een goed en hoog niveau en dat hebben we te danken aan actieve verenigingen met een goede structuur. Over de voorgestelde verhoging van in totaal 25.000,= richting de sportvereniging is helaas vooraf niet gecommuniceerd en dat zorgde voor veel commotie en dat lijkt ons volkomen terecht. De communicatie lijkt een structureel probleem bij dit college. Op 13 juni 2016 is dit voorstel in een reguliere vergadering tussen de wethouder en het sportplatform besproken en de kou schijnt uit de lucht te zijn. Graag vernemen wij van de wethouder welke toezeggingen er zijn gedaan om de zaak te sussen? Aangezien het college aangeeft dat de kostendekkendheid van de sport ten opzichte van omliggende gemeenten laag i,s wil de VVD meedenken over het voorstel de kostendekkendheid stapsgewijs te verhogen. De bewijslast over de verschillen ten opzichte van de omliggende gemeenten ligt echter bij de gemeente, dus we zien de stukken graag tegemoet.
5
De VVD betreurt het dat de nieuwe omgevingswet pas 1 januari 2019 in werking zal treden. Op papier moet dit leiden tot minder rompslomp dus minder regelgeving, voor mijn partij een belangrijk punt. Betekent het jaar uitstel van de invoering van deze wet dat we nog niet op zoek hoeven naar de genoemde 50.000,= euro?
De gemeente is in gesprek met de ondernemers in alle kernen over een vernieuwde detailhandelsvisie. Of er werkelijk behoefte is aan een nieuwe visie is overigens nog maar de vraag. Duidelijk is echter wel dat de handhaving van de huidige visie volstrekt onvoldoende is en dat dit zorgt voor veel onrust en mogelijk zelfs tot claims richting de gemeente. Als je als gemeente regels stelt, moet je deze ook handhaven, anders moet je deze schrappen. Een standpunt dat mijn partij al jaren verkondigt. Met als uitgangspunt deze gedachte wil de VVD graag het gesprek aan met alle betrokken partij